Efektem złożonego w organie ewidencyjnym (urzędzie miasta bądź gminy) wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej EDG – 1 jest zgłoszenie do ZUS przedsiębiorcy jako płatnika składek. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) na podstawie danych z otrzymanego wniosku EDG - 1 sporządza:

• pierwszorazowe dokumenty zgłoszenia płatnika składek ZUS ZFA

• dokument ZUS ZBA w oparciu o wypełnioną część EDG-RB

• dokument ZUS ZAA w oparciu o wypełnioną część EDG-MW

bez potrzeby osobistego ich składania w ZUS.

Niezależnie jednak od wypełnienia wniosku EDG - 1 przedsiębiorca musi dokonać we właściwym ZUS z uwagi na siedzibę, miejsce prowadzenia działalności gospodarczej zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego. W tym celu przedsiębiorca musi w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia tj. od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (daty rozpoczęcia działalności) złożyć wypełniony formularz ZUS ZUA lub ZUS ZZA.

Formularze mogą zostać przekazane do ZUS w formie:

• papierowej (osobiście w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS lub za pośrednictwem poczty) lub

• elektronicznej (opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu).

O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniach przedsiębiorca powinien poinformować ZUS w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany. Niektóre zmiany wymagają tylko złożenia wniosku EDG-1 w organie ewidencyjnym. Na podstawie danych otrzymanych z tego wniosku o zmianę wpisu do ewidencji ZUS sporządza odpowiednio zgłoszenie zmiany płatnika na dokumencie ZUS ZFA lub zgłoszenie zmiany danych identyfikacyjnych płatnika na dokumencie ZUS ZIPA.
Natomiast zmiany lub korekty danych dotyczących rachunku bankowego (rachunków bankowych) przedsiębiorca dokonuje sam na formularzu ZUS ZBA - z uwagi na fakt iż nie są to dane objęte wpisem do ewidencji działalności gospodarczej. Również w sytuacji zmiany danych występujących na formularzu ZUS ZUA lub ZUS ZZA należy dokonać poprzez złożenie tych formularzy bezpośrednio w ZUS.

Wyróżnia się dwa rodzaje ubezpieczeń:

• ubezpieczenie społeczne w ramach, którego można wymienić:
   ubezpieczenie emerytalne
   ubezpieczenie rentowe
   ubezpieczenie wypadkowe (ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób  zawodowych)
   ubezpieczenie chorobowe (ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa)

• ubezpieczenie zdrowotne - uprawnia do nieodpłatnego lub refundowanego korzystania ze świadczeń publicznej opieki zdrowotnej

Dodatkowo ustawodawca przewidział odprowadzanie przez przedsiębiorcę składek na:

• Fundusz Pacy i

• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Należne kwoty składek na ubezpieczenie podlegają zaokrągleniu do pełnych groszy w górę, jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza lub w dół, jeżeli jest niższa od 0,50 grosza.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą zobowiązane są opłacać należności z tytułu składek odrębnymi wpłatami na wskazane przez ZUS rachunki bankowe:

• 83101010230000261395100000 - składki na ubezpieczenia społeczne

• 78101010230000261395200000 - składki na ubezpieczenie zdrowotne

• 73101010230000261395300000 - składki na FP i FGŚP

Płatnicy składek są zobowiązani opłacać należności z tytułu składek w formie:

• bezgotówkowej, w drodze obciążenia rachunku bankowego płatnika składek

• przekazu pocztowego – w tej w formie może opłacać od 1 stycznia 2009 roku płatnik składek będący mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Terminy rozliczania i opłacania składek:

• do 10-go następnego miesiąca - jeżeli prowadzący działalność nie zatrudnia pracowników i opłaca składki wyłącznie za siebie

• do 15 następnego miesiąca – pozostali płatnicy np. pracodawca odprowadzający swoją składkę wraz ze składkami pracowników.

Za termin dokonania zapłaty należności składkowych uważa się:

• przy zapłacie gotówką - dzień dokonania wpłat należności z tytułu składek w banku lub placówce pocztowej,

• w obrocie bezgotówkowym - dzień obciążenia rachunku bankowego płatnika.

Od nieopłaconych w terminie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, naliczone na zasadach i w wysokości określonej w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek obliczać, opłacać oraz rozliczać należne składki na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy za każdy miesiąc kalendarzowy, w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Osoby prowadzące działalność gospodarczą, opłacające składki wyłącznie za siebie lub osoby z nimi współpracujące, czyli tacy przedsiębiorcy, którzy nie zatrudniają pracowników, są zwolnione z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc, jeżeli w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej lub imiennym raporcie miesięcznym zadeklarowały do podstawy wymiaru składek:

• na ubezpieczenia społeczne – kwotę w wysokości nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia lub 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

• na ubezpieczenie zdrowotne – od 1 marca 2009 r. kwotę w wysokości za okres– nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego
  i nie nastąpi żadna zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego.

Z obowiązku comiesięcznego składania dokumentów rozliczeniowych zwolnione są również osoby prowadzące pozarolniczą działalność opłacające wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
 

WAŻNE INFORMACJE

• Przedsiębiorca zatrudniający pracowników jest w stosunku do nich płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne. Ma on więc obowiązek złożyć w ZUS zgłoszenie płatnika składek w terminie 7 dni od daty zatrudnienia pierwszego pracownika.

• Objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym trwa w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia jej zaprzestania. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Za datę rozpoczęcia działalności przyjmuje się datę podaną we wniosku EDG-1. Dla ZUS nie ma znaczenia, czy po tym terminie przedsiębiorca faktycznie rozpoczął działalność oraz czy osiągnął jakikolwiek przychód.

• Na stronie ZUS dostępne są obowiązujące formularze w dwóch wersjach „do wydruku” oraz „do wypełnienia i wydruku”:
  • ZUS ZUA - zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej. Na formularzu tym oprócz obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego można zaznaczyć przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
  • ZUS ZZA - zgłoszenie do samego ubezpieczenia zdrowotnego, jeśli ktoś podlega tylko temu ubezpieczeniu/zgłoszenie zmiany danych
  • ZUS ZBA - informacja o numerach rachunków bankowych płatnika składek
  • ZUS ZAA - adresy prowadzenia działalności gospodarczej przez płatnika składek
  • ZUS Rw-73 - Oświadczenie o osiąganiu przychodu

• Kopie przekazanych do ZUS dokumentów rozliczeniowych oraz dokumentów korygujących te dokumenty, płatnik zobowiązany jest przechowywać przez okres 10 lat od dnia przesłania do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS w formie dokumentu pisemnego lub elektronicznego.

• Mikroprzedsiębiorca - przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

PODSTAWA PRAWNA:

• Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 07.11.74)

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 24 czerwca 2008 roku w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji korygujących oraz innych dokumentów (Dz. U.08.112.717).
   

  DO GÓRY